Anton Pashku - Fragmente

Klithma

Terri u derdh, e një rrigë e praruar e rrezëve të hënës e lau kreshtën e malit, luginën dhe u ngrit poshtë, atje mbi syprinën e lëmuar të lumit që rimon buzët dredharake të fushës. Çdo gjë është lidhur e shtrënguar mirë e mirë nga penjtë e qetësisë, nga penjtë e kësaj heshtjeje, e cila është e rëndë, e palëvizshme. Edhe qyqja hesht. As bulku nuk dëgjohet. Çdo gjë është strukur në vetvete, është mbyllur e kygur në therrën e gjumit.
E lart, atje lart nëpër hapësirën e kupës së qiellit, një yll noton duke lënë mbas vetes një hark të gjatë vezullues.
Një klithmë u dëgjua!
Korbi krokati.
E penjtë e qetësisë u prenë si me shpatë.
Lisat e gjatë, që duken si fantazma të trishtueshme, shushuruan. Edhe qyqja kukati tri herë. As bulku nuk mbeti pa lëshuar zë.
Kurse hëna ndali rigën e praruar të rrezeve të veta. Ajo u fsheh mbas një reje me skaje të grisura. Nuk desh të shihte krimin, nuk desh të përlyhej nga pikat e gjakut që i lëshonte prerja e korbit.
Një hije, si hije vdekjeje, kaploi vendin. 

Në stuhi

Në atë çast ndjeu një plogështi të jashtëzakonshme. Ajo ia përshkoi tërë trupin. Dhe çdo gjë iu duk e çuditshme, madje edhe vetvetja.
Kurrë s'e kishte lënë fuqia, si kësaj here. Një lodhje e madhe e kishte kapluar, duke filluar prej qepallave deri te gishtat dorës, që i dridheshin.
Desh të çohej për të ikur prej këtij vendi, por mendimi se, kur të çohej, do të dukej qesharak, e ndali.
E edhe trari mbi derë rrënkëlloi. Rrënkëllima e tij - e frikësoi. I frikësuar, hyri e u struk edhe më brenda, në lëkurën e vet.
Rrinte duke dëgjuar vërshëllimën e stuhisë. Dhe kratjen e trarit.

Mirazh - Rozafa Shpuza

Do ta harronte…, do ta fshinte nga kujtesa…, do ta vazhdonte jetën pa praninë e tij… Bëri shumë premtime atë ditë teksa çapitej zbathur në rërën e lagur të plazhit, ku valët përplaseshin me atë ritmin e tyre të çrregullt dhe melodinë mërmëritëse. Gjurmët e hapave fshiheshin nga valët pak çaste pasi ishin formuar e të dukej sikur atë ditë ato e kishin marrë seriozisht atë detyrë. Kthente shpesh kokën pas e mendonte me vete se sa thjesht do të ishte sikur edhe ajo të mund të fshinte ashtu gjurmët që i kishte lënë ai në shpirt. Lotët ndër sy ia dyzonin herë pas here pamjen, por asgjë tjetër s’ndryshonte në atë reliev të ndarë në të kaltrën e detit e në grinë e rërës. Ishte i lashtë ai reliev, që kur ishte krijuar bota, por deti e toka vazhdonin të qëndronin pranë, me batica e zbatica, por gjithsesi të pandarë. Ah, sikur edhe njerëzit të mundnin të rrinin ashtu bashkë, me dashuritë e zënkat, por pa këto ndarje të trishtueshme e pa psherëtima!

Para saj dalloi siluetat e ca fëmijëve që ishin ulur buzë ujit dhe po bënin një kala prej rëre. U ndal për pak çaste t’i shihte tek mundoheshin të merrnin sa më shumë rërë me gishtat e tyre të hollë e të lartësonin muret delikate. Iu duk krejt i pakuptimtë ai veprim, se rëra prapë rrëshqiste, ose gjithçka shkatërrohej papritur nga ndonjë dallgë çapkëne. Vazhdoi të ecte e të linte gjurmë në rërë, por edhe valët vazhdonin t’i fshinin ato pa u lodhur fare, siç veprojnë fshesaret me gjethet e vjeshtës.

Nuk arrinte ta urrente, por përpiqej mundimshëm të fundoste gjithçka të tijën: shijen e puthjeve, prekjet e ngrohta të gishtërinjve, shikimet epshndjellëse, që edhe tani e bënin të dridhej. Dielli lëshonte një nxehtësi përvëluese, por ajo ishte akull përbrenda. Rëra e gërricte në shputat e këmbëve, valët ia ledhatonin lehtë ato, por asgjë s’mundi t’i sillte qetësinë e ta bënte të merrte frymë pa brengë.

Vija e valëzuar mes detit dhe rërës sikur e tërhiqte e ajo ecte në atë kufi si somnambul, pa e kuptuar se ishte larguar shumë, ashtu e përhumbur nën ritmin e melodisë mërmëritëse të valëve. Klithjet e pulëbardhave e përmendnin nganjëherë, por ajo përsëri përhumbej në oazin e kujtimeve e vazhdonte të çapitej ngadalë, pa lënë gjurmë nga pas, sepse ato zhdukeshin mistershëm nga valët shkumëbardha. Qielli me detin ishin bërë një e horizonti mezi dallohej. Rrezet përvëluese të diellit përpinin vrullshëm atë sipërfaqe të njelmët sikur mezi prisnin të shuanin etjen.

Kur ja, atje mes shkumës së bardhë të dallgëve dhe rërës që përkëdhelej prej tyre dalloi diçka. Fërkoi sytë e përlotur për t’u siguruar se s’po shihte ëndërr, por pamja që kishte përballë s’ndryshoi. Ai ishte atje, disa hapa larg saj, në hapësirën e përvijuar mes detit dhe rërës, pa gjurmë hapash pas, i veshur me tisin e kaltër të detit, që me sa dukej kishte hyrë ndërmjetës për të pajtuar shpirtrat e tyre të trazuar. Frymëmarrja iu shpeshtua. Nxitoi hapat, që tashmë s’patën kohë të fshiheshin më nga valët. Harroi zënkat, lotët, premtimet që kishte bërë pak më parë, u la udhë të lirë ndjesive të ëmbla, që deri atëherë i kishte shtyrë me nerv drejt kthinave të errëta të harresës, dhe eci, vrapoi, gati sa s’fluturoi drejt atij, që i buzëqeshte atje tej. Zgjati krahët e buzët iu përflakën. Por ç’po ndodhte? Ajo shpejtonte hapat që ta përqafonte, por pamja e tij largohej, shformohej e mbulohej me tisin e kaltër të detit. Puliti prapë sytë, që tashmë s’kishin më gjurmë lotësh. Përsëri hodhi hapa të shkujdesur, përsëri u përhumb, përsëri u bë akull. Valët vazhdonin të mërmëritnin atë melodinë e tyre të vjetër, rrezet përvëluese të diellit vazhdonin të derdheshin të etura në det, pulëbardhat klithnin duke zhytur sqepin e tyre në sipërfaqen blu, ndërsa mirazhi i krijuar u zhduk bashkë me flladin e kripur që filloi të frynte...

Tiranë, më 24 nëntor 2010

Mesazhe trungjesh - Foto

Rozafa Shpuza, 2011

Një e dielë në park - Foto

Rozafa Shpuza - 20 mars 2011

Perceptim i vijëzuar - Rozafa Shpuza

I keni parasysh ato ditët me shi, kur as ke dëshirë të dalësh as të rrihet brenda? Kjo e sotmja ishte pikërisht një nga ato ditë dhe ajo, megjithëse u mat disa herë të vishte çizmet e të merrte çadrën, në mëdyshje, vendosi të pinte një çaj në dhomën e saj të ngrohur nga një zjarr bubulak drush e të priste derisa të vinte ai.

Vranësira kishte bërë që mbrëmja të binte para kohe dhe në dhomë të mbretëronte një gjysmerrësirë gjumashe. E strukur në kolltukun përballë dritares, u përhumb në rrufitjen e çajit të malit, aroma e të cilit e bëri të ndihej mirë. Të vetmet zhurma që dëgjoheshin ishin trokitja e pikave të hallakatura në xham, gërhima e maces, që flinte e qetë në krahun e kolltukut dhe kërcitja karakteristike e djegies së druve. Po të rrinte edhe pak në atë gjendje, do ta zinte edhe atë gjumi, ashtu të strukur e pa asnjë emocion, por instinktivisht gishtat i tërhoqën një lidhëse të grilës së brendshme të dritares. U hap vetëm njëra fletë e saj e në dhomë hyri një dritë e frikshme vetëtime, që depërtoi nëpër atë korridor të ngushtë e u përplas ethshëm nëpër mure. Kjo dritë e beftë sikur e zgjoi nga gjendja e plogështisë dhe sytë iu picërruan si të maces, që u hodh përpjetë nga frika. E tërhoqi prapë lidhësen e korridori i dritës u bë më i gjerë, për t’i ofruar skenën e kacafytjes së degëve të shelgut, që ngjasonin me flokët e sirenave në tallazet e shkumëzuara të detit. Por, ngaqë pamja ishte ende e kufizuar, ajo mund të shihte veç majat fundore të tyre, të cilat, ashtu të lagura e të nderuara në erë, dallgëzoheshin para syve të saj me tërbim.

Po i pëlqente ajo lloj soditjeje e ndarë në vija të ngushta fletësh grile, ndaj “praf” hapi dhe një tjetër fletë, që zbuloi gjithë rreshtin e dritareve të qoshes së ndërtesës pesëkatëshe. Orari zyrtar kishte mbaruar e të gjitha lageshin të heshtura në errësirë, me përjashtim të njërës, që ndriçonte dobët. Xhamat e saj ishin veshur me një shtresë të dendur avulli dhe kjo pamje e bëri të imagjinonte skenat e filmave rozë, ku zyrtare me zhartjera shkrrahen nëpër skrivani nën peshën e autoritetit të shefave.

Tashmë ishin hapur pothuajse gjysma e fletëve të grilës e gjysmerrësira e mëparshme e dhomës ua kishte lënë vendin reflektimeve të stuhisë, të cilat shuheshin e ndizeshin si një abazhur tekanjoz. Jashtë shiu s’e kishte prishur fare terezinë e pikat përplaseshin me kokëfortësi kudo, sikur donin t’i lagnin akoma më shumë kalimtarët, të zgjonin të përgjumurit dhe zogjtë ndër fole, apo të lanin xhamat e dritareve dhe vitrinat e rreshtuara si prostitutat në shi.

Piu pak çaj dhe u përqendrua përsëri në ekranin e përgjysmuar të dritares për të parë se ç’do t’i ofronte tjetër ajo përmes atyre korridoreve të ngushta, që hapeshin ngadalë për t’u plotësuar vetëm me fletën e fundit të grilës. Një çadër e zezë e madhe mezi shquhej në cepin tjetër të ndërtesës, nga krahu i parkut, i cili oshtinte nga përkundja e degëve të përqafuara të pemëve. Çadra ishte anuar nga ndriçuesi i rrugës e të dukej sikur ajo, ndryshe nga simotrat e saj, donte t’i mbronte njerëzit jo nga shiu, por nga drita, tamam si ato që përdorin fotografët kur u bëjnë foto artistike modeleve. Dy palë këmbë nën të rropateshin të zinin vend, por s’gjenin rehat. Diku më tej, në xhamin e një kioske, llamburiste një reklamë, por ajo s’e dalloi dot nëse ishte reklamë cigaresh apo prezervativësh. U bë kurioze, ndaj tërhoqi përsëri lidhësen, por, pa qejf, vuri re se ajo kishte shkuar deri në fund e tani dritarja të ofronte pamjen e plotë të asaj nate me shi. U trishtua si fëmijët, që në fund të zgjidhjes së pazëllit mbesin të çorientuar, pa ditur si t’i radhitin copat e mbetura, por s’pati më interes të deshifronte fjalët e reklamës. I ktheu shpinën asaj pamjeje të mërzitshme dhe ndezi dritën me dëshirën që me atë çelës të kthente gjithçka në normalitet, por një zile telefoni do të vijëzonte edhe ajrin e dhomës.

- Alooo! Më doooli diçka e paparashikuar. Do vonooohem...

Zëri përtej aparatit vazhdoi t’i kumbonte i akullt ndër veshë, ndërsa ajo, e përhumbur, ktheu përsëri sytë nga dritarja me shpresën se do të mund të ngjiste copat e atij peizazhi të vijëzuar, që kullonte përvajshëm nga shiu indiferent: një institucion i përgjumur, një dritare me xhama tërë avull, një çadër e madhe e anuar nga drita dhe një reklamë e padeshifruar. Por copat e pazëllit tani ishin më të ngatërruara se kurrë, ndërsa vetëtimat thernin natën me dritat e tyre verbuese.

17 shkurt 2011

Kur bie muzgu mbi Shirokë - Foto

Rozafa Shpuza - 13 mars 2011

Magji në ajër - Rozafa Shpuza

Rruga për në aeroport mezi shquhej nga shiu i çmendur që binte atë ditë. Avionët uleshin në pistë pasi kishin bërë ca sorollatje në ajër, tamam si skifterët grabitqarë kur u sillen rrotull preve për t’i çorientuar, e pastaj ndaleshin me zhurmë shurdhuese, duke u munduar të respektonin sinjalet, që mezi shquheshin.

Salla e pritjes së pasagjerëve gumëzhinte nga altoparlantët llafazanë. Hodhi njëherë vështrimin  rrotull me shpresë se do njihte ndokënd, por sytë i zunë veç të panjohur dhe stjuardesa elegante, të veshura me kostumet e kompanive që përfaqësonin. Mori një kafe sa për të mbledhur pak veten e ndenji e heshtur duke parë jashtë xhamave, që qaraviteshin nga pikat nervoze të shiut. Po e acaronte ajo pritje e ankthtë, ndaj u gëzua kur më në fund dëgjoi njoftimin për fluturimin e saj, dhe kjo ishte hera e vetme që e pa altoparlantin pa mëri.

Autobusi ndali fare pranë derës që pasagjerët të mos lageshin, por asnjëri nuk mundi t’i shpëtonte furisë së tij teksa hipnin në shkallën e varur të avionit. Kishte njëfarë shprese se vendin do ta kishte afër dritares, por u mërzit kur pa të ulur aty një djalë zeshkan, që po lexonte indiferent një revistë. Sikur të ishte pak xhentil, mund edhe t’ia lironte karrigen, por aha, atij i mjaftoi vetëm një buzëqeshje e lehtë dhe vazhdoi i qetë leximin.

Pasi vuri çantën në sergjenin sipër, u ul pa qejf në karrige. Grija jashtë dritares me xham pak të mjegulluar i ngjallte frikë. Për inerci zgjati dorën dhe mori revistën që ishte në shpinë të karriges përpara, por u mjaftua vetëm me fotot se s’arriti të lexonte asnjë rresht . Bashkudhëtari që kishte në krah s’i shqiste sytë nga revista e s’i jepte asnjë shenjë për ndonjë bashkëbisedim të mundshëm. Uf, ku dreqin i kishte qëlluar të ulej me këtë tip?! Stjuardesa bënte ca shenja memece, që ajo i ndiqte e pavëmendshme derisa u dëgjua lajmërimi për vendosjen e rripave të sigurimit. E pati pak të vështirë ta fiksonte atë rrip, ndryshe nga djali indiferent, që e bëri krejt lehtësisht atë veprim me dorën e majtë, ç’ka e bëri të dyshonte se mund të ishte mëngjarash. Ai kishte vendosur dorën e djathtë në krahun e përbashkët mes dy karrigeve, a thua se ai vend i përkiste veç atij, çka e bëri ta merrte edhe më shumë inat.

Teksa avioni filloi të lëvizte, nga frika ajo shtrëngoi fort krahët e karriges së saj, pa e kuptuar se po shtrëngonte edhe dorën e djalit që i rrinte përbri. Këtë e vuri re vetëm pasi dridhjet e avionit u qetësuan dhe ajo sikur u çlirua pak nga ai ngërç që e pati pushtuar pak më parë. Iu desh të largonte me marifet gishtërinjtë që aty, por vuri re me inat se atij s’i bëri fare përshtypje kjo gjë. Tani ai e kishte lënë revistën e po shihte nga dritarja pamjet e fundit që u ofroheshin para se të zhyteshin ndër re. Siç duket, ai e kuptoi interesimin e saj dhe u hoq mënjanë që ta lejonte edhe atë të shihte. Kjo sikur e ngrohu pak vajzën, prandaj i buzëqeshi në shenjë falënderimi.

Gjithçka do të kishte shkuar normal, si në të gjitha udhëtimet e zakonshme ajrore, sikur nga koha e keqe të mos krijoheshin ca boshllëqe ajri, të cilat e detyronin atë mjet metalik të humbiste qetësinë e të binte i pafuqishëm ndër ato humnera të pacak, për t’u ngritur prapë me mundim e për të vazhduar fluturimin mes reve të murrme. Xhami i trashë i dritares vezake tani pasqyronte veç shkreptimat e rrufeve, që i ngjallnin një ndjenjë tmerri, prandaj herë pas here shtrëngonte fort krahët e karriges. Dora e djalit s’kishte lëvizur për asnjë çast që aty dhe ajo krijoi përshtypjen se ai e kishte kuptuar frikën e saj e donte ta ndihmonte pa i rënë në sy.

Ndërkohë ata ishin prezantuar, ftohtësia e fillimit ishte shkrirë disi e tani kjo prekje po i jepte asaj një ndjesi të çuditshme. Dritat e vetëtimave vazhdonin të reflektoheshin në xhamin e dritares, por ngrohtësia që i përcillej përmes gishtërinjve ia hiqte si me magji çdo ankth e i krijonte një lloj afshi që e bëri të skuqej. U mundua ta shihte djalin me bisht të syrit, por ai kishte humbur në reflekset e vetëtimave. Ndjeu dëshirën të mbyllte sytë e ta linte veten të pushtohej nga ajo ndjesi, që me sa dukej ndodhte veç kur fluturoje. Dora kishte filluar t’i djersitej, por as i shkonte ndër mend ta largonte që aty. Tani as theqafjet ajrore të avionit, as pasthirrmat alarmuese të pasagjerëve, as altoparlantët e varur që mundoheshin të qetësonin sadopak situatën, nuk i bënin më përshtypje. Magjia e asaj dore e kishte futur në një botë ëndrrash, nga e cila e zgjoi veç një zë metalik, që lajmëronte se avioni po ulej.

Teksa pasagjerët filluan të zbrisnin, ajo ndjeu sikur u ftoh përbrenda kur iu desh të ndahej nga ajo prekje magjike dhe mbeti si e ngrirë në pritje të asaj që do të ndodhte. Por ai, krejt i qetë, me të njëjtën lehtësi që kishte vënë rripin e sigurimit në fillim të udhëtimit,  largoi me kujdes, me ndihmën e dorës së majtë, atë dorë që asaj i kishte dhënë atë pështjellim të mrekullueshëm ndjenjash, dhe e futi në xhepin e xhaketës. Sikur të mos kishte ndodhur asgjë, ai e përshëndeti miqësisht bashkudhëtaren dhe u largua mes turmës së pasagjerëve, tashmë të rralluar.

Tiranë, më 10 nëntor 2010